Eko Politika Ekonomi Politikası
05.08.2024 Pazartesi günü dünya genelindeki borsa piyasaları, yatırımcıların dünyanın en büyüğü olan ABD ekonomisinin yavaşlayabileceği ve muhtemelen resesyona girebileceği endişesiyle hisse senetlerini satmasıyla düşüşe geçti.
Öğleden sonraki işlemlerde, 30 büyük hisse senedinin yer aldığı Dow Jones Sanayi Ortalaması, daha geniş kapsamlı S&P 500 endeksi ve teknoloji ağırlıklı NASDAQ olmak üzere üç büyük ABD endeksi, günün erken saatlerinde daha da büyük düşüşler yaşamalarına rağmen hâlâ %2’den fazla düşüşteydi.
Avrupa’da, Pan-Avrupa Stoxx 600 endeksi, Avrupa’daki her büyük piyasanın düşüşe geçmesiyle birlikte, günün erken saatlerindeki daha büyük bir düşüşten toparlanarak %1,5 düştü. Britanya’nın kıyaslama endeksi olan FTSE 100, Temmuz 2023’ten bu yana en kötü günü olan %2’nin biraz üzerinde düştü.
Satışlar Japonya’da başladı ve Nikkei 225 endeksi tarihindeki en büyük tek günlük puan düşüşünü yaşayarak günü %12,4’lük şaşırtıcı bir düşüşle tamamladı; bu durum 1987’deki “Kara Pazartesi” borsa çöküşüne benzetiliyor. Diğer Asya piyasaları da düşüş yaşadı.
Pazartesi günkü satış dalgası, ABD’deki aylık iş raporunun Temmuz ayında 114.000 yeni iş ile önemli ölçüde daha yavaş işe alımları göstermesinin ardından geçen hafta başladı. Bu, tahmin edilenden çok daha az ve son aylara göre keskin bir düşüş. İşsizlik, yaklaşık üç yılın en yüksek seviyesi olan %4,3’e yükseldi.
Bu iki veri parçası yatırımcıları ürküttü, ABD ekonomisinin bir durgunluğa girebileceği ve Federal Rezerv’in kıyaslama oranını düşürmek için çok uzun süre beklemiş olabileceği korkularını derinleştirdi. Merkez bankasının politika yapıcılarının birçok işletme ve tüketici kredisi için faiz oranlarının standardını belirleyen temel oranı düşürmesinin beklendiği Eylül ayına kadar herhangi bir oran indirimini erteledi.
Fed geçen hafta gösterge faiz oranını son 20 yılın en yüksek seviyesinde tuttu ve bir yıldır bu seviyede kalıyor.
Yeni bir değerlendirmede, Goldman Sachs yatırım şirketi, Federal Rezerv’in önümüzdeki üç toplantısında (Eylül, Kasım ve Aralık) faiz oranlarını düşürmesini beklediğini söyledi. Goldman, önümüzdeki 12 ayda ABD’de resesyon olasılığına ilişkin tahminini %15’ten %25’e yükseltti.
500 hisse senedini kapsadığı için Standard & Poor’s endeksi genellikle ABD ekonomisinin önemli bir barometresi olarak kabul edilir. Son günlerde keskin bir düşüş yaşadı, ancak yıl için hala yaklaşık %9 arttı. Temmuz ortasındaki zirvesinde %19 artmıştı.
Japonya’daki ticaret, düşüşün ciddi piyasa düşüşlerini sınırlamak için tasarlanmış devre kesicileri tetiklemesinin ardından panik satışını önlemek için askıya alındı. Çılgınlık ayrıca ana piyasanın yaklaşık %9 daha düşük bir seviyede tamamlandığı Güney Kore’de devre kesicileri de harekete geçirdi.
Tayvan’da hisse senetleri %8’den fazla düştü – adanın tarihindeki en kötü tek günlük yüzdelik düşüş. Dünyanın en büyük çip üreticisi olan Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’nin hisseleri yaklaşık %10 düştü.
ABD ekonomisine ilişkin korkuların yanı sıra, jeopolitik gerginlikler de yatırımcılar için sık sık endişe yaratıyor; buna geçen hafta İran’da Hamas’ın en önemli siyasi lideri İsmail Haniye’nin suikastı da dahil. İran saldırıdan İsrail’i sorumlu tuttu ve misilleme sözü vererek bölgesel bir savaş korkusu yarattı.
Piyasadaki düşüş, analistlerin birçok yatırımcının riskli yatırımları finanse etmek için tarihsel olarak ucuz bir yen ve dip faiz oranlarına güvenmesinin ardından bir piyasa düzeltmesi yaşadığını söylediği Japonya’da en şiddetli oldu. Bu strateji, Japonya’nın geçen hafta 17 yılda yalnızca ikinci kez kıyaslama faiz oranlarını artırmasının ve bu tür faiz artışlarının devam edebileceğine dair ipuçları vermesinin ardından ifşa oldu.
ANZ’de Asya araştırmaları başkanı Khoon Goh, “Bunun medeniyeti değiştiren bir çöküş olduğunu düşünmüyorum,” dedi. “Bana göre bu, piyasa katılımcılarının çok ileri gitmesi ve sanırım açgözlülükle aşırı kaldıraç kullanmaları, Japonya’daki ucuz ve bedava paranın kalıcı olacağını düşünmeleri gibi basit bir durum. Ve bu çok kötü gitti ve bunu çok hızlı bir şekilde geri almak zorundalar ve bunun varlık piyasalarında domino etkisi yaratıyor.”
Goh, VOA’ya verdiği röportajda ABD’de resesyon yaşanacağına dair endişeleri önemsemedi.
“(ABD) Fed’i geç kaldığı veya eğrinin gerisinde kaldığı için suçlamanın biraz haksız olduğunu düşünüyorum, çünkü yakın zamana kadar birçok kişi ABD ekonomisinin hala makul derecede iyi durumda olduğunu düşünüyordu. Ve kimse gerçekten durgunluk alarm zillerini çalmıyordu,” dedi.
İki yıl önce Fed, kira ve gıda gibi temel ihtiyaçlar için fiyatların fırlamasına neden olan enflasyonu dizginlemek için borçlanma maliyetlerini artırmaya başladı. O zamandan beri, ekonomik durgunluğa neden olmadan enflasyonu kontrol altına almaya çalışarak “yumuşak iniş” hedefledi.
Fitch Solutions Şirketi BMI, Pazartesi günü yayınlanan bir yorumda, “Fed’in önemli bir ateş gücü var ve gerektiğinde büyümeyi desteklemek için faiz oranlarını oldukça agresif bir şekilde düşürebilir.” dedi.
BMI, küresel piyasaların beklenenden daha dalgalı olmasına rağmen, son dönemde sert bir toparlanma yaşadığını ve satış dalgasına karşı savunmasız olduğunu söyledi.
“Boğa piyasaları sırasında %5-10’luk düzeltmeler oldukça yaygındır ve genellikle Temmuz-Ekim döneminde hisse senedi oynaklığında mevsimsel bir artış olur” diye ekledi.
Kaynak: https://www.voanews.com