Yİ-ÜFE yıllık değişim oranı (%), Temmuz 2021
Yurt içi üretici fiyat endeksi( Yİ-ÜFE); hammadde, aramalı ve nihai, malların fiyat endeksidir. Yukarıdaki tabloda üretici fiyat endeksinde meydana gelen yıllık değişmeler hesaplanmıştır. Buradan hareketle 2020 yılının temmuz ayından bu yılın temmuz ayına üretici fiyat endeksi %44,92 artmıştır. Bir diğer ifade ile üretimde kullanılan hammadde, ara mal ve gidiler geçen senenin temmuz ayına göre %44,92 oranında pahalılaşmıştır. Fiyatlardaki artış da son bir senede ivme kazanmıştır.
Salgının etkisi ile yurtiçi ve yurt dışı etkiler fiyat artışlarını tetiklemiştir. Yurt içinde üretimin aksamasından dolayı maliyetlerin artması, hammadde ve girdi tedarikinde yaşanan aksamalar, petrol ve emtia fiyatlarının artması üretici fiyatlarını sürekli yukarı doğru tırmandırmaktadır. Üretici fiyatlarının hızla artmasını anlayabilmek sektörlerdeki fiyat artışlarını incelemek gerekmektedir.
Sektörlere göre Yİ-ÜFE yıllık değişim oranları (%), Temmuz 2021
Dünyada kapanmaların azalması, salgın koşullarının iyileşmesi ile birlikte petrol talebi dolayısıyla petrol fiyatlarında hızla artmaktadır. Buna ek ülkemizde son bir yılda doların değer kazanması ile birlikte son bir yılda petrol fiyatları %120 artış göstermiştir.
Demir, çinko, kurşun nikel gibi ana metallerdeki artış döviz kurlarındaki şoklarla birleşince son bir yılda %108,5’lik bir fiyat artışına yol açtır.
Türkiye’de üretimin önemli bir kısmı ithal girdiye bağımlı olduğundan döviz kurunda meydana gelen dalgalanmalar üretici fiyatlarını kayda değer etkilemektedir. Son bir yıl içeresindeki önemli kur artışlarından Petrol, ana metal, kâğıt, kimyasal ürünler, plastik ürünleri vb. ithal girdi malları etkilenerek fiyat artışlarını tetiklemiştir.